Zapalenie pęcherza moczowego – objawy i przyczyny. Jak leczyć?

Zapalenie pęcherza moczowego zaliczamy do najczęstszych infekcji, związanych z drogami moczowymi. Jest to nieprzyjemne schorzenie, powodujące nieznośne dolegliwości, które w wielu przypadkach lubi nawracać. Nieleczona choroba może doprowadzić do zakażenia nerek, dlatego warto wiedzieć, czym objawia się zapalenie pęcherza moczowego i w jaki sposób można je wyleczyć.

Zapalenie pęcherza moczowego to infekcja układu moczowego, wywoływana patogenami, które najczęściej dostają się do pęcherza przez cewkę. Najczęściej czynnikami zakażenia są bakteria Escherichia coli choć czasem także Staphylococcus saprophiticus, Klebsiella, a w niektórych przypadkach wirusy lub grzyby.

Jakie są przyczyny zapalenia pęcherza moczowego?

Choroba rozwija się w wyniku dostania się drobnoustrojów chorobotwórczych do układu moczowego. U osoby zdrowej wewnątrz pęcherza moczowego, moczowodów oraz nerek panują warunki jałowe. Jednak umiejscowienie układu moczowego sprawia, że do środka mogą dostać się patogeny, które zaczną namnażać się w obrębie dróg moczowych. Dochodzi wtedy do infekcji i związanego z nią stanu zapalnego. Zakażenie dróg moczowych najczęściej obejmuje okolice pęcherza, ponieważ bakterie z cewki migrują w to miejsce, przyklejając się do ścianek i powodując zapalenie narządu. Co więcej, dobrą pożywkę dla bakterii stanowi też sam mocz, dlatego nie zaleca się wstrzymywania, ponieważ jego długi zastój w drogach moczowych może przyczynić się do infekcji.

Dość często słyszy się o  tym, że ktoś dostał zapalenia pęcherza moczowego po długim siedzeniu na zimnej posadzce lub w wyniku przeziębienia okolic nerek. Zarówno przeziębienie, jak i nieodpowiedni strój, np. zbyt ciasna bielizna, sprzyjają rozwojowi zakażenia dróg moczowych. Inne czynniki ryzyka to korzystanie z publicznych toalet oraz brak odpowiedniej higieny intymnej.

Warto wspomnieć również o tym, że na zapalenie pęcherza częściej chorują kobiety, niż mężczyźni. Związane jest to z budową anatomiczną. Cewka moczowa jest krótsza u kobiet, niż u mężczyzn, a odległość między jej ujściem, a odbytem niewielka, co wiąże się ze zwiększoną możliwością przeniesienia bakterii. Kobiety aktywne seksualnie są też narażone na mikrourazy, które mogą doprowadzić do rozwoju infekcji. Zwiększa się również ryzyko zakażenia u kobiet w ciąży oraz w okresie połogu. Podczas fizjologicznego wzrostu dziecka dochodzi do poszerzenia moczowodów, pęcherza i cewki moczowej, co ułatwia przemieszczanie się patogenów. U kobiet po menopauzie, ze względu na spadek estrogenów, zmniejsza się nawilżenie błony śluzowej, stanowiącej ochronę przed patogenami. Ułatwia to bakteriom dostęp do dróg moczowych.

Wśród nietypowych czynników ryzyka wyróżniamy:

• cukrzycę;
• kamicę nerkową;
• nadużywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych;
• wady anatomiczne lub czynnościowe, powodujące zaleganie moczu w drogach moczowych;
• przebyty zabieg cewnika pęcherza;
• zaburzenia oddawania moczu, np. nietrzymanie moczu;

Jakie są objawy zapalenia pęcherza moczowego?

Zapalenie pęcherza moczowego może mieć różne nasilenie. Czasem, choć zdarza się to bardzo rzadko, przebiega nawet bezobjawowo. Takie schorzenie nazywa się bakteriomoczem, a obecność bakterii w moczu wykrywana jest najczęściej podczas badania ogólnego moczu.

Wśród objawów, towarzyszących zapaleniu pęcherza moczowego, wyróżniamy:

• odczuwanie ciągłego, silnego parcia na pęcherz;
• uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza po oddaniu moczu;
• ból i pieczenie podczas oddawania moczu;
• ból brzucha;

Zakażenie dróg moczowych jest dość uciążliwym schorzeniem, ponieważ ma tendencję do nawrotów. Szacuje się, że nawet u 30-40% kobiet infekcja występuje kilka razy w roku, w którym pojawiła się po raz pierwszy.

Jak zapobiegać zakażeniu dróg moczowych?

Najlepszym sposobem profilaktyki jest oczywiście dbanie o odporność. Warto wesprzeć dietę probiotykami, które działają wzmacniająco na błonę śluzową, znajdującą się w pochwie, dzięki czemu zwiększa się ochrona przed bakteriami i zmniejsza ryzyko przeniesienia drobnoustrojów do dróg moczowych. Zapobieganie zakażeniu jest szczególnie ważne u osób, które mają tendencję do nawrotów choroby.

Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo nawrotu choroby, warto stosować następujące praktyki:

• oddawać mocz jak najszybciej po pojawieniu się parcia na pęcherz (nie wstrzymywać moczu);
• dbać o higienę intymną;
• wypijać odpowiednią ilość płynów w ciągu dnia;
• oddawać mocz przed pójściem spać, aby nie zalegał w drogach moczowych w nocy;
• unikać ekspozycji wrażliwych miejsc na chłód;
• dbać o odpowiednią dietę (wprowadzenie probiotyków).

W przypadku wystąpienia zapalenia pęcherza lub innej infekcji dróg moczowych warto skontaktować się z lekarzem, szczególnie w przypadku postaci nawracającej. Nieleczone zapalenie dróg moczowych może doprowadzić między innymi do odmiedniczkowego zapalenia nerek.

Jak leczyć zapalenie pęcherza?

Najlepszym sposobem na szybkie pozbycie się infekcji są leki na układ moczowy które są też popularnym rozwiązaniem. Choć wiele z nich dostępnych jest bez recepty, przed rozpoczęciem terapii warto skontaktować się z lekarzem, szczególnie jeżeli zakażenie wystąpiło po raz pierwszy. Jednym z najczęściej stosowanych farmaceutyków jest furagina, choć w niektórych przypadkach lekarz może zalecić także antybiotykoterapię.

Leczenie infekcji układu moczowego można wspomagać także domowymi sposobami. Poniżej kilka sposobów na złagodzenie dolegliwości:

• wygrzanie bolących miejsc – ciepło sprzyja poprawie ukrwienia błon śluzowych, co może przyczynić się do szybszego wyleczenia infekcji;
• picie dużych ilości wody – spożywanie dużych ilości wody pozwoli na lepsze przepłukanie dróg moczowych. Warto sięgać po napoje z cytryną lub soki bogate w witaminę C, która ogranicza namnażanie się bakterii. Pomocne w terapii okazują się także napary ziołowe, wykazujące działanie przeciwzapalne;
• higiena intymna – podczas infekcji układu moczowego, należy szczególną wagę przywiązać do higieny intymnej. Najlepiej stosować produkty przeznaczone specjalnie do mycia okolic intymnych, wyróżniające się odpowiednim pH i zawartością pałeczek kwasu mlekowego;
• dbanie o odporność – wsparcie odporności przyczyni się do szybszego wyleczenia zakażenia. Warto postawić na odpowiednią dietę i wspomagać się suplementami witaminowymi np. witaminą D i cynkiem.

Zakażenie dróg moczowych w ciąży

Mniej więcej 10% kobiet ciężarnych cierpi na zapalenie pęcherza w ciąży. Kobiety, spodziewające się dziecka są bardziej narażone na infekcję, ze względu na rozszerzanie się dróg moczowych, co ułatwia transmisję drobnoustrojów. Co więcej, powiększająca się macica wywiera większy nacisk na moczowody, a to zwiększa ryzyko cofania się moczu i jego zalegania w drogach moczowych. W okresie ciąży zmniejsza się też napięcie mięśni gładkich pęcherza, może pojawić się również cukier w moczu, będący dobrą pożywką dla bakterii. Leczenie zakażenia dróg moczowych w ciąży powinno odbywać się pod kontrolą lekarza, ponieważ panie, spodziewające się dziecka nie mogą przyjmować wielu produktów medycznych, dlatego terapia musi być dokładnie dopracowana do ich aktualnego stanu.

Zakażenie dróg moczowych u dzieci

Zapalenie pęcherza u dzieci występuje dość często. Objawy u maluchów nie są jednak tak charakterystyczne. U dzieci w wieku od 3 miesiąca do 2 roku życia pojawia się najczęściej gorączka, wymioty, spadek apetytu oraz ból podczas oddawania moczu. Powyżej 2 roku życia w większości przypadków dziecko samo komunikuje już ból podczas oddawania moczu oraz inne objawy, mogące wskazywać na zakażenie. Do 6 miesiąca przy infekcji dróg moczowych dziecko może wymagać hospitalizacji, gdzie pod kontrolą lekarza otrzymuje antybiotyk. Każdy przypadek zapalenia pęcherza u dziecka powinien być skonsultowany ze specjalistą.

Zapalenie pęcherza – podsumowanie

Infekcja dróg moczowych, jaką jest zapalenie pęcherza to nieprzyjemna dolegliwość, która lubi nawracać. Warto zapoznać się z objawami i przyczynami schorzenia, aby móc je jak najszybciej wykryć, a najlepiej nie dopuścić do rozwoju bakterii.